نقدی بر یک شعار
در این شعار، «وطن» تشبیه به «هتل» شده است، بیآنکه اشاره شود اقلیتی «هتلدار» است و منتفع از همه خدمات و در عوض خیل عظیمی از جمعیت در زمزه «خدمه هتل» و بیبهره از این خدمات. مخاطب این شعار کجا جای میگیرد؟
پارسال نظرسنجیای منتشر شد که نشان میداد یک ششم جمعیت بالغ دنیا (یعنی رقم بالایی در حدود ۷۵۰ میلیون نفر) خواهان فرار از کشورهایشان بودهاند، منتها نه به خاطر خدمات پایین «هتل»، که به خاطر خلاصی از شر جنگ و فقر و نزاع و بیماری؛ یعنی فرار از همان محصولات مشترک تمام «هتلداران» وطنی و غیروطنی.
یک سوم مردم آفریقای سیاه آرزوی فرار از این جغرافیا را دارند. چون این منطقۀ غنی از مواد معدنی، پیشتر بین «هتلداران» وطنی و غیروطنیِ انگلیسی و هلندی و بلژیکی و فرانسوی و امریکایی تقسیم و تاراج شده است.
از هر ۱۰ نفر ساکن امریکای لاتین، قریب به سه نفر میخواهند «وطن»شان را ترک کنند. چون تحمل تهاجم امریکا و ریاضتهای صندوق بینالمللی پول و رژیمهای استبدادی از توانشان فراتر است.
۲۶ درصد مردم اروپای شرقی هم در این فهرست جای دارند. چون بعد از فروپاشی رژیمهای استالینیستی، همان بوروکراتهای سابق به الیگارشهای مافیایی بدل شده و همه چیز را قبضه کردهاند.
۲۴ درصد مردم خاورمیانه و شمال آفریقا هم در رویای یافتن سرپناهی در برابر طوفان بمبها و موشکهای امریکا و خفقان رژیمهای سرمایهداری استبدادی منحط خودشان هستند.
اینها ریشههای واقعی «ترک وطن» هستند که در این تمثیل، عامدانه یا غیرعامدانه، پنهان شده است. به علاوه در این جمله، این منطق پنهان هم وجود دارد که چون خدمات هتل ما برای خودمان پایین است، پس از پذیرش مسافران غیروطنی معذوریم! این همان استدلال نهفتهای است که سرمایهداری جمهوری اسلامی علیه افغانها بکار میگیرد و سرمایهداری اروپایی و امریکایی در برابر موج پناهندگی از آفریقا و خاورمیانه و مکزیک به سویشان.
در آخر اینکه سرمایهداری، یک سیستم جهانی است. تولید و تقسیم کار در عرصه بینالمللی صورت میگیرد. کارگران که در بسیاری موارد با وجود زندگی در کشورهای مختلف، یک کارفرمای واحد دارند (مانند مورد آمازون و اوبر و امثالهم). به این اعتبار ما با یک طبقه کارگر بینالمللی روبهرو هستیم. جهانیشدن سرمایهداری در عین حال باعث شده تا هم محتوا و هم فرم مبارزه طبقاتی خصلتی جهانی پیدا کند. آنچه همه ما را از چهارگوشه دنیا به هم وصل میکند همین مبارزه طبقاتی علیه دشمن واحد و همین شرایط اقتصادی-اجتماعی یکسان است. پس ما هیچ وطنی نداریم، جز جهان. ما شهروند جهانیم.
- ترجمۀ شعار: وطن هتل نیست که وقتی خدماتش خوب نبود ترکش کنیم